Nieuwe jurisprudentie overheidsaansprakelijkheid

Wanneer er sprake is van de vernietiging van een besluit van een overheidsorgaan bestaat er in sommige gevallen recht op schadevergoeding. Hier is in eerdere nieuwsbrieven al uitgebreid op ingegaan.

Uit recente uitspraken van de Afdeling Bestuursrechtspraak van de Raad van State blijkt wederom dat er in dergelijke gevallen sprake kan zijn van een schadevergoedingsplicht.

Schade ten gevolge van indienen van nieuwe bouwplannen op verzoek van de gemeente

Wanneer er meerdere malen een bouwplan wordt ingediend bij de gemeente en de gemeente besluit uiteindelijk toch om de bouwvergunning te weigeren, kan er sprake zijn van een recht op schadevergoeding. Deze situatie deed zich voor in een procedure bij de Raad van State waarbij de gemeente Assen betrokken was.

De situatie was als volgt. De gemeente had tot drie keer toe een bouwvergunning geweigerd. Dit terwijl de aanvrager van de bouwvergunning het bouwplan meerdere malen op verzoek van de gemeente had aangepast. Toch weigert de gemeente de bouwvergunning. Dit besluit wordt door de Rechtbank vernietigd. Door de aanvrager zijn kosten gemaakt voor de diverse aanpassingen van het bouwplan. Ten gevolge van de onrechtmatige besluitvorming door de gemeente heeft de aanvrager recht op vergoeding van de geleden schade. Ook de gemaakte meerkosten van het nieuwe bouwplan komen voor vergoeding in aanmerking.

Een soortgelijke situatie deed zich voor bij de gemeente Amsterdam, waar schadevergoeding werd gevorderd wegens geleden schade wegens vertraging bij de realisering van het bouwplan en de verkoop van een terrein. Ook hier was sprake van de vernietiging van een besluit tot weigering van de bouwvergunning. Echter om daadwerkelijk in aanmerking te kunnen komen voor vergoeding van de geleden schade moet wel worden aangetoond dat er sprake is van schade, bijvoorbeeld door middel van concrete bedrijfsgegevens. Ook moet worden bewezen dat de geleden schade aan het betreffende besluit kan worden toegerekend en de schade door dit besluit is veroorzaakt.

Schadeplichtigheid bij onrechtmatige overheidsdaad

Wanneer er sprake is van een intrekking van een (exploitatie)vergunning op basis van een onjuist Bibob-advies en dit besluit wordt naderhand vernietigd, kan er ook sprake zijn van schadeplichtigheid en aansprakelijkheid van de Staat op basis van onrechtmatige overheidsdaad.

Ook bij wetgeving waarbij sprake is van benadeling van bepaalde personen, terwijl er geen volledige schadeloosstelling wordt verstrekt, kan er sprake zijn van een onrechtmatigheid wegens strijd met artikel 1 EP van het EVRM (ontneming van eigendom). Dit deed zich bijvoorbeeld voor in de procedure, aangespannen door pelsdierhouders tegen de Staat vanwege de Wet verbod pelsdierhouderij. De Rechtbank Den Haag heeft op 21 mei 2014 geoordeeld dat er sprake is van overheidsaansprakelijkheid omdat er geen adequate vergoeding is geboden aan de pelsdierhouders. De Staat heeft inmiddels tegen deze uitspraak hoger beroep ingesteld.